Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davası, bir taşınmaz veya taşınır malın paylı mülkiyete veya elbirliği mülkiyetine sahip olduğu durumlarda taşınır veya taşınmaz malın paydaşlar arasında ferdi mülkiyete dönüşmesine olanak sağlayan ve davanın tarafları için benzer sonuçlar sağlayan dava türüdür. Ortaklığın giderilmesi davasında amaç dava türünün adından da anlaşılacağı üzere taraflar arasındaki uyuşmazlığın ortaklığın bitirilmesiyle sona erdirilmesidir. Mahkemece taleple bağlılık esas olmakla beraber taşınır veya taşınmaz malın bölünebilir olması durumunda ortaklar arasında aynen taksimine eğer malın bölünebilir olması durumu mevcut değil ise açık arttırma usulü ile satışına karar verilir. Sonuç olarak taraflar arasındaki uyuşmazlık, malın satılması veya ortaklar arasında bölünmesi ile sona erdirilir. Taşınır veya taşınmaz malın ortakları olan paydaşlar kendi aralarında ortaklığın nasıl sona erdirilebileceğine dair anlaşma yapabilirler.

Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasını Kimler Açabilir?

Türk Medeni Kanunu madde 698 uyarınca “Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir.” Bu hükme göre ortaklığın giderilmesi davasını açabilecek kişiler malın paydaşlarıdır. Davayı paydaşlardan yalnızca biri açabileceği gibi birden fazla paydaş birlikte de açabilir

Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Kime Karşı Açılabilir?

Paydaşlardan biri veya bir kısmı, ortaklık bulunan mal üzerinde ortaklığın sona ermesini istediği durumlarda ortaklığın sonlanmasını istemeyen veya karşı çıkan başka bir paydaş bulunabilir. Bu gibi durumlarda genel itibarı ile dava bu taraflar arasında açılır.

Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Nedir?

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise taşınmaz mallarda bulunan ortaklıklar üzerinde taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Taşınır mallar açısından ise yasada öngörülen genel yetki kuralları geçerli olacaktır. Bu durumda; HMK. 6. Maddesi uyarınca davanın açıldığı tarihte davalının adresi mahkemesi, yetkili mahkeme olacaktır.

Satış Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi

Türk Medeni Kanunu madde 699/3 hükmüne göre “Bölme istemi durum ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa hükmolunur. Satışın paydaşlar arasında artırmayla yapılmasına karar verilmesi, bütün paydaşların rızasına bağlıdır.”

Taşınır veya taşınmazın aynen taksimi mümkün değil ise mahkemece ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilir. Bu duruma genellikle taşınmazlarda rastlanmaktadır. Taşınmaz satışı açık arttırma suretiyle yapılır. 

Satışa ilk olarak takdir edilen bedelin %50’sinden itibaren başlanır. İhaleye herkes katılabilir. Taşınmaz satışı neticesinde maliklere hisselerine düşen bedel ödenir. Taşınmaz üzerindeki bina, ağaç vs. gibi eklentiler var ise bunlar da satış bedeline dâhil edilir, kime ait ise bedeli ayrıca kendisine ödenir.